17 تکنیک موثر برای بهبود سرعت مطالعه

در دنیایی که توانایی جذب سریع اطلاعات به طور فزاینده‌ای باارزش تلقی می‌شود، تسلط بر تکنیک‌ های بهبود سرعت مطالعه می‌تواند به طور قابل توجهی بر رشد شخصی و حرفه‌ای تأثیر بگذارد.

فرقی نمی‌کند دانشجویی باشید که سعی در خواندن سریع کتاب‌های درسی دارید، یک بیزینس‌من حرفه‌ای باشید که انبوهی از کاغذها و کتاب ها را برای رشد کارش باید بخواند یا یک خواننده پرشور باشید که می‌خواهید فقط کتاب‌های بیشتری را در زمان کمتری بخوانید، بهبود سرعت خواندن مهارتی است که می‌تواند مزایای قابل توجهی برای زندگی شما به همراه داشته باشد.

مطالعات تجربی و کارشناسان در زمینه‌های آموزش، روانشناسی و علوم اعصاب همگی بر این باورند که با تکنیک‌های مناسب، اصولی، تمرین مداوم و تمرکز دقیق، هر کسی می‌تواند توانایی‌های خواندن خود را ارتقا دهد. چیزی که جیم کوییک در دوره آموزش تندخوانی رایگان در سایت نگرش نیک می تواند به شما آموزش دهد.

تسلط بر مهارت تندخوانی

برای تسلط بر هنر خواندن سریع، درک این نکته ضروری است که این مهارت فراتر از صرفاً افزایش تعداد کلمات خوانده شده در دقیقه (کلمه بر دقیقه) است.

این یک رویکرد جامع است که شامل بهبود درک، حفظ و کارایی کلی شما در فرآیند خواندن می شود. با تمرین، صبر و تکنیک های درست، می توانید به سطح جدیدی از عملکرد خواندن دست پیدا کنید که می تواند بر تمام جنبه های زندگی شما تأثیر بگذارد.

الان می خواهیم با تکنیک های موثر بهبود سرعت مطالعه آشنا شویم:

1- درک اصول اولیه تندخوانی

تندخوانی تکنیکی است که هدف آن افزایش سرعت خواندن فرد و در عین حال بهبود درک مطلب است. مفهوم اساسی در تندخوانی به حداقل رساندن توقف چشمی است – زمانی که چشم ها روی هر کلمه یا گروهی از کلمات ثابت می مانند.

با کاهش توقف ها و استفاده از حرکات سریع و همزمان هر دو چشم بین توقف ها، می توانید متن بیشتری را در زمان کمتری پوشش دهید.

علاوه بر این، تندخوانی موفق نیازمند ایجاد تعادل بین سرعت و درک است، به این معنی که خواندن سریع به قیمت درک نکردن مطلب تمام نمی شود. این تعادل از طریق طیف وسیعی از استراتژی ها و تمرین ها به دست می آید، از جمله مواردی که به بینایی، تمرکز و مدیریت حواس پرتی می پردازند که همگی به یک فرآیند خواندن کارآمدتر کمک می کنند.

2- حذف یا کاهش عادت تکرار ذهنی کلمات (Subvocalization)

تکرار ذهنی، عادت تلفظ بی صدای تک تک کلمات در ذهن هنگام خواندن است که می تواند به طور قابل توجهی سرعت خواندن شما را کاهش دهد.

برای حذف این عادت، یک تکنیک موثر این است که با هدایت محتوا یا استفاده از دست یا خودکار به عنوان یک ابزار بصری، مغز خود را بیشتر درگیر فرآیند خواندن کنید تا چشمان شما سریعتر روی صفحه حرکت کنند.

راه دیگر برای شکستن عادت ذهن خوانی کلمات، تمرین خواندن گروهی از کلمات به طور همزمان به جای تمرکز روی تک تک کلمات است. این تکنیک تک گویی درونی را کاهش می دهد و مغز شما را برای شناسایی کلمات به عنوان بخشی از یک زمینه بزرگتر آموزش می دهد و در نتیجه سرعت مطالعه را بدون افت درک مطلب افزایش می دهد.

3- تقویت دید جانبی برای تشخیص سریعتر کلمات

استفاده از دید جانبی برای تشخیص کلمات می تواند به طور قابل توجهی سرعت مطالعه شما را افزایش دهد. این تکنیک شامل گسترش دید شما برای درک کلمات بیشتر در هر نگاه بدون حرکت دادن چشم به روی تک تک کلمات است.

با تلاش برای خواندن اولین و آخرین کلمه در یک خط با یک توقف واحد در وسط شروع کنید، سپس به تدریج این کار را برای شامل کردن کلمات بیشتر در خط دید خود گسترش دهید.

برای تمرین و تقویت دید جانبی، روی افزایش تعداد کلماتی که می توانید در هر توقف به راحتی بخوانید تمرکز کنید. تمرینات تندخوانی که بر گروه بندی کلمات و اسکن کردن تأکید دارند، می توانند به آموزش چشم ها و مغز شما برای پردازش متن با کارایی بیشتر، با استفاده از دید جانبی برای سرعت بخشیدن به روند خواندن کمک کنند.

در قسمت ششم دوره آموزش تندخوانی رایگان در سایت نگرش نیک، جیم کوییک به طور کامل به این موضوع دید جانبی می پردازد و نکاتش را کامل به شما یاد می دهد.

4- عادت سطحی خوانی را در خود پرورش دهید

سطحی خوانی (Skimming) یا مرور سریع متن، یک تکنیک مطالعه است که برای شناسایی سریع ایده های اصلی و اطلاعات ضروری در یک متن طراحی شده است.

این روش شامل اسکن کردن مواد، جستجوی کلمات کلیدی، عناوین و جملات خلاصه بدون خواندن تک تک کلمات است.

برای تمرین تندخوانی، با خواندن عنوان، زیربخش‌ها، مقدمه و نتیجه شروع کنید. سپس، متن را برای کلمات درشت یا کج، لیست‌ها و نکات برجسته مرور کنید.

این مرور کلی اولیه به شما احساس کلی ساختار و نکات اصلی اثر را می دهد و به شما امکان می دهد زمان بیشتری را برای خواندن عمیق بخش هایی که بیشتر با هدف شما مرتبط هستند اختصاص دهید.

5- از یک اشاره گر یا راهنما برای چشمان خود استفاده کنید

استفاده از یک اشاره گر یا راهنما برای چشمان شما، چه انگشت، خودکار یا مداد باشد، می تواند با به حداقل رساندن حرکات غیر ضروری چشم و حفظ سرعت ثابت، به افزایش سرعت خواندن کمک کند. این نشانگر فیزیکی در امتداد خط متن حرکت می کند، چشمان شما را هدایت می کند و از سرگردانی یا بازگشت به جملات خوانده شده قبلی جلوگیری می کند.

علاوه بر این، یک اشاره گر می تواند با ارائه حرکت ثابتی برای دنبال کردن چشم ها، به کاهش فشار چشم و خستگی کمک کند و امکان خواندن برای مدت طولانی تری بدون ناراحتی را فراهم می کند. با اشیاء مختلف به عنوان راهنما آزمایش کنید و ببینید چه چیزی برای شما بهتر عمل می کند تا خواندن خود را در مسیر درست نگه دارید و تمرکز را بهبود بخشید.

6- تمرین با ابزارها و سایت های تمرین آنلاین تندخوانی

ابزارها و سایت های تمرین تندخوانی، تمرین‌های ساختاریافته، زمان‌سنج و بازخورد ارائه می‌دهند تا به شما در تمرین و پیگیری پیشرفت‌تان کمک کنند. با استفاده از این منابع، می‌توانید در تمرین‌های هدفمند با سطوح مختلف دشواری و پیچیدگی شرکت کنید و آموزش را با سطح مطالعه فعلی و اهداف خود تطبیق دهید.

این ابزارها می‌توانند افزودنی عالی به برنامه تمرینی شما باشند و روشی سرگرم‌کننده و تعاملی برای کار بر روی بهبود سرعت مطالعه و درک شما در کنار سایر تکنیک‌ها ارائه دهند.

7- تعیین اهداف خاص برای تندخوانی

تعیین اهداف خاص و قابل سنجش برای بهبود سرعت مطالعه شما بسیار مهم است. مشخص کنید که می‌خواهید به چه چیزی برسید، خواه خواندن تعداد معینی کتاب در هر ماه باشد، خواه این باشد که بخواهید به تعداد مشخصی کلمه در دقیقه برسید، یا اینکه بخواهید میزان درک و حفظ مطالب را افزایش دهید.

با تعیین اهداف مشخص، به خودتان نقاط عطف ملموسی برای رسیدن می‌دهید که می‌تواند به تمرین شما انگیزه دهد و آن را هدایت کند.

8- افزایش دایره لغات

افزایش دایره لغات، گام اساسی برای بهبود سرعت و درک خواندن است. داشتن دایره لغات گسترده به خوانندگان اجازه می دهد تا کلمات را سریعتر تشخیص داده و درک کنند و زمان مکث و استنباط معنا را کاهش دهد.

درگیر شدن با مواد خواندنی متنوع، مانند رمان، مقالات و مجلات علمی، فرد را در معرض طیف وسیعی از واژگان قرار می دهد. علاوه بر این، استفاده از ابزارها یا برنامه های کاربردی برای تقویت واژگان می تواند روشی ساختاریافته برای یادگیری منظم کلمات جدید ارائه دهد.

برای گنجاندن کلمات جدید در واژگان خود، ابتدا هدفی برای یادگیری تعداد معینی کلمه در هر هفته تعیین کنید. فلش کارت بسازید، از آنها در جمله استفاده کنید و سعی کنید آنها را در مکالمات و نوشتار روزانه خود به کار ببرید.

بدون شک، خواندن گسترده روشی مؤثر است، اما تمرکز فعال بر یادگیری لغات، این فرآیند را هدفمندتر و مؤثرتر می کند. به یاد داشته باشید که هر کلمه جدید ابزاری است که فرآیند خواندن شما را روانتر و لذت بخش تر می کند.

9- یادگیری تمرکز و به حداقل رساندن عوامل حواس پرتی

یادگیری تمرکز و به حداقل رساندن عوامل حواس پرتی برای بهبود سرعت مطالعه ضروری است. یک محیط خواندن اختصاصی و بدون حواس پرتی به مغز کمک می کند تا روی متن مورد نظر تمرکز کند. خاموش کردن اعلان‌ها روی دستگاه‌هایتان و انتخاب یک مکان آرام می‌تواند تمرکز شما را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

علاوه بر این، تعیین زمان مشخص برای فعالیت‌های مطالعه تان، می‌تواند عادت خواندن متمرکز را تقویت کند.

برخی افراد متوجه می شوند که موسیقی پس زمینه یا نویز سفید تمرکز آنها را بهبود می بخشد، اما آزمایش کردن و یافتن آنچه که برای شما بهتر عمل می کند بسیار مهم است. به یاد داشته باشید، هدف ایجاد فضایی است که ذهن شما بتواند بدون رقابت برای جلب توجه، کاملاً با مطالب خواندنی درگیر شود.

10- از بازخوانی جملات قبلی خودداری کنید

عادت به خواندن دوباره جملات قبلی که جیم کوییک به آن عادت «بازگشت به عقب حین مطالعه» می گوید، می تواند سرعت خواندن را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

حذف این عادت مستلزم تمرین و تلاش آگاهانه برای اعتماد به درک شماست. هنگام خواندن، به طور مداوم به جلو حرکت کنید و در برابر تمایل به نگاه کردن به عقب مقاومت کنید. این تکنیک زمان تثبیت را به حداقل می رساند و سرعت مطالعه را افزایش می دهد.

اگر اغلب متوجه می شوید که برای خواندن دوباره برمی گردید، سعی کنید از یک هدایتگر مانند مداد یا انگشت برای هدایت چشمان خود به جلو استفاده کنید تا به حفظ سرعت و تمرکز ثابت کمک کند.

11- اجرای روش PQ3R برای درک مطلب

به کار بستن روش PQ3R می‌تواند فرایند خواندن شما را متحول کند. این تکنیک شامل پنج مرحله است:

1. پیش‌خوانی (Preview)،
2. پرسش (Question)،
3. خواندن (Read)،
4. بازگویی (Recite)
5. مرور (Review).

ابتدا، برای به دست آوردن یک ایده کلی از محتوای متن، آن را پیش‌خوانی کنید. این مرحله زمینه‌ای را برای یادگیری و درک مطلب فراهم می‌کند. سپس، بر اساس تیترها و زیرتیترها سوالاتی را تهیه و تنظیم کنید تا ذهن خود را برای یافتن پاسخ آماده کنید.

همانطور که می‌خوانید، به دنبال پاسخ سوالات خود باشید، که باعث افزایش مشارکت و درک مطلب می‌شود. بازگویی یا خلاصه کردن نکات کلیدی، مطالب را در حافظه شما تقویت می‌کند.

در نهایت، مرور متن باعث تثبیت یادگیری و شفاف‌سازی هر مفهوم از دست رفته‌ای می‌شود. روش PQ3R نه تنها درک مطلب را بهبود می‌بخشد، بلکه با هدفمند و ساختارمند کردن عادت مطالعه شما، سرعت خواندن را نیز به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

12- زمانبندی جلسات مطالعه

زمان‌بندی جلسات مطالعه، روشی عملی برای پیگیری و بهبود سرعت مطالعه شماست. برای اندازه‌گیری مدت زمان خواندن یک صفحه یا فصل، از یک کرنومتر یا تایمر گوشی خود استفاده کنید. ثبت این زمان‌ها به شما امکان می‌دهد تا برای جلسات آینده، نقاط عطف و اهدافی را تعیین کنید.

کاهش زمان در عین حفظ یا بهبود درک مطلب، نشان‌دهنده‌ی پیشرفت است. سرعت خواندن خود را با توجه به پیچیدگی متن تنظیم کنید. برای موضوعات سبک‌تر و آشنا، خودتان را برای خواندن سریع‌تر به چالش بکشید. برای متون متراکم یا فنی، سرعت خود را کم کنید و بیشتر روی درک مطلب تمرکز کنید.

به خاطر داشته باشید که تمرین مداوم با زمان‌بندی می‌تواند منجر به بهبود قابل توجه سرعت کلی خواندن شما شود.

13- تمرین مداوم

انجام تمرین منظم برای بهبود هر مهارتی ضروری است و تندخوانی نیز از این قاعده مستثنی نیست. ثبات، نکته کلیدی است؛ اختصاص دادن زمان هر روز برای تمرین خواندن سریع‌تر، توانایی مغز را برای پردازش و درک سریع اطلاعات افزایش می‌دهد.

با متون کوتاه‌تر و کم‌پیچیدگی‌تر شروع کنید و با بهبود سرعت و درک خود، به تدریج به سمت مطالب چالش‌برانگیزتر حرکت کنید. انواع مختلفی از مواد خواندنی را در جلسات تمرینی خود بگنجانید، از جمله کتاب‌ها، مقالات عمومی و مقالات فنی.

این تنوع نه تنها دایره لغات و درک شما را افزایش می‌دهد، بلکه شما را برای خواندن کارآمد در موضوعات و قالب‌های مختلف آماده می‌کند.

14- از تکنیک گروه بندی کلمات (Chunking) استفاده کنید

استفاده از تکنیک گروه بندی کلمات به این معنی است که بجای تمرکز روی تک تک کلمات، چند کلمه را با هم به عنوان یک واحد بخوانید.

این تکنیک به طور قابل توجهی تعداد حرکات چشم (saccades) و مکث‌های لازم برای خواندن یک جمله یا خط را کاهش می‌دهد و در نتیجه سرعت خواندن را افزایش می‌دهد. با تقسیم بصری یک جمله به بخش‌های کوچک و تلاش برای جذب آن‌ها با مکث‌های کمتر تمرین کنید.

با گذشت زمان، مغز شما برای پردازش کلمات بیشتر در هر نگاه سازگار می شود و منجر به فرآیند خواندن کارآمدتر می شود.

15- از تکنیک پیش‌خوانی (Preview) حتما استفاده کنید 

به کارگیری تکنیک تندخوانی به معنای اسکن کردن یک متن قبل از پرداختن عمیق به خواندن آن است. این روش به شما یک نمای کلی از مطالب ارائه می دهد و به شما در شناسایی مفاهیم کلیدی، ایده ها و ساختار متن کمک می کند. برای اینکه بفهمید متن به چه موضوعی خواهد پرداخت، به عنوان، سرتیترها، زیرعنوان ها و هر اصطلاح درشت یا کج نگاهی بیندازید.

این مرور اولیه به تعیین هدف برای خواندن کمک می کند و به طور قابل توجهی میزان درک و به خاطر سپردن مطالب را بهبود می بخشد. با درک ساختار و ایده های اصلی در همان ابتدا، ذهن شما برای برقراری ارتباط بین جزئیات در حین خواندن بهتر آماده می شود و کل فرآیند خواندن را موثرتر و کارآمدتر می کند.

16- سرعت خواندن را با توجه به محتوا تنظیم کنید

تنظیم سرعت خواندن با توجه به محتوا برای به حداکثر رساندن درک مطلب در عین حال حفظ کارایی بسیار مهم است. برای مثال، متون فنی یا پیچیده نیاز به سرعت پایین‌تری دارند تا پردازش عمیق‌تر اطلاعات امکان‌پذیر شود و خواندن کند و دقیق را به کلید درک مطلب تبدیل می‌کند. برعکس، محتوای ساده یا آشنا را می‌توان بدون افت قابل توجه درک مطلب، سریع‌تر خواند.

در عمل، انعطاف‌پذیر بودن با سرعت خواندن شما شامل ارزیابی محتوا قبل از شروع و سپس تنظیم سرعت خود بر اساس آن است. این ممکن است به معنای کند کردن سرعت برای درک مفاهیم چالش‌برانگیز در یک مجله علمی یا سرعت بخشیدن به خواندن رمانی با مضامین آشنا باشد.

با تنظیم سرعت خود بر اساس محتوا، هم زمان و هم نتایج یادگیری خود را بهینه می‌کنید و اطمینان حاصل می‌کنید که جزئیات ضروری را جذب می‌کنید بدون اینکه بیش از حد درگیر شوید.

17- تفکر در مورد عادات و پیشرفت خواندن شما

در نظر بگیرید که یک دفترچه یادداشت برای مطالعه خود داشته باشید که در آن نه تنها ژانرها و مقادیر مطالعه خود را ردیابی می کنید، بلکه به نقاط ضعف و قوت خود نیز می پردازید.

این عادت، رویکردی آگاهانه به مطالعه را تشویق می کند و به شناسایی الگوهایی که ممکن است پیشرفت شما را کند یا تقویت کند، کمک می کند.

اختصاص دادن زمان برای مرور دوره ای به شما امکان می دهد تا استراتژی های خود را تنظیم کنید و اهداف جدیدی را بر اساس عملکردهای گذشته خود تعیین کنید.

چه افزایش کلمات در دقیقه، گسترش دایره واژگان یا بهبود حافظه باشد، تفکر تلاش آگاهانه ای را برای بهبود سرعت خواندن ایجاد می کند.

برای رشد مداوم در مسیر خواندن خود، موفقیت های خود را جشن بگیرید و مستقیماً با چالش های خود روبرو شوید.

تکنیک بهبود سرعت مطالعه (جایزه)

18- استفاده از تکنیک پومودورو

برای به حداکثر رساندن بهره‌وری و جلوگیری از خستگی ذهنی، استراحت‌های منظم را در جلسات مطالعه خود بگنجانید.

همانطور که ورزشکاران نیاز به استراحت بین تمرینات دارند، مغز شما نیز برای پردازش اطلاعاتی که جذب کرده است به زمان استراحت نیاز دارد. یک انحراف کوتاه پس از یک دوره تمرکز شدید می تواند ذهن شما را تازه کند و جلسات مطالعه شما را موثرتر و پایدارتر کند.

شما ممکن است از تکنیک پومودورو استفاده کنید، که شامل ۲۵ دقیقه فعالیت متمرکز و ۵ دقیقه استراحت است. این استراتژی می تواند از فرسودگی ذهنی و جسمی شما جلوگیری کند و حتی در حالی که برای بهبود سرعت مطالعه تلاش می کنید، کیفیت درک را نیز حفظ کنید.

به بدن و ذهن خود گوش دهید تا ریتمی را که برای شما بهتر کار می کند ایجاد کنید و قدرت استراحت را دست کم نگیرید.

سوالات متداول

1- چه مدت طول می کشد تا شاهد بهبود سرعت مطالعه خود شویم؟

مشاهده پیشرفت در سرعت خواندن معمولا به سطح اولیه فرد، پشتکار برای تمرین و به کارگیری تکنیک های موثر بستگی دارد. اکثر افراد با چند هفته تمرین (دو تا سه هفته) مداوم شروع به دیدن پیشرفت می کنند، اگرچه تغییرات قابل توجه ممکن است زمان بیشتری طول بکشد.

2- آیا تکنیک های تندخوانی به درک مطلب آسیب می رسانند؟

استفاده از تکنیک های تندخوانی بدون خدشه دار کردن درک مطلب ضروری است. با این حال، در صورت عدم تمرین صحیح، ممکن است در ابتدا بر درک مطلب تأثیر بگذارد. کلید یافتن تعادلی است که به خواندن سریعتر در عین حال حفظ مطالب اجازه دهد، که این امر از طریق تمرین مداوم و آگاهانه قابل دستیابی است.

3- آیا ژانر یا مطالبی خاص وجود دارد که در آن تندخوانی توصیه نمی شود؟

بله، ژانرها یا مطالبی خاص وجود دارد که در آنها تندخوانی ممکن است توصیه نشود. متون متراکم و پیچیده مانند اسناد حقوقی، مقالات فنی یا ادبیات غنی از نماد و عمق ممکن است نیاز به سرعت خواندن کندتر و متفکرانه تری برای درک کامل ظرایف و جزئیات داشته باشند.

4- چگونه می توانم سرعت خواندن خود را به طور دقیق اندازه گیری کنم؟

برای اندازه گیری دقیق سرعت خواندن خود، می توانید از یک تایمر برای ثبت زمان خواندن تعداد از پیش تعیین شده صفحات استفاده کنید، سپس کلمات بر دقیقه (کلمه در دقیقه) را بر اساس میانگین تعداد کلمات در هر صفحه محاسبه کنید. برای این کار پیشنهاد می کنم از مقاله محاسبه سرعت مطالعه استفاده کنید و طبق فرمولی که کامل توضیح داده شده است، سرعت فعلی خود را بسنجید.