آیا تندخوانی یک افسانه است؟ آیا اصلاً نتیجه بخش و مؤثر است؟

تندخوانی – یعنی ایده‌ی خواندن فوق‌العاده سریع – ایده‌ی وسوسه‌کننده‌ای است. برخی می‌گویند با تندخوانی می‌توانند یک کتاب را در کمترین زمان تمام کنند، در حالی که برخی دیگر معتقدند این یک فریب بزرگ است. بسیاری از افراد، به ویژه کسانی که به دنبال پیشرفت در زندگی هستند، درباره‌ی تندخوانی صحبت می‌کنند انگار که نوعی قدرت مافوق بشری است. در دنیایی که هر روز بیشتر حواس‌پرت‌کن می‌شود و مملو از اطلاعات است، توانایی خواندن و درک کارآمد مطالب مورد نظر، مهارتی به نظر مفید می‌رسد. بنابراین سوال این است: آیا تندخوانی کارآمد است؟

این پست قصد ندارد به شما بگوید که می‌توانید در عرض یک ساعت کل کتابی قطور مثل «هری پاتر» را ورق بزنید یا کل کتاب تاریخ خود را یکجا حفظ کنید. همچنین قرار نیست به شما بگوید که «تندخوانی کارآمد نیست» و تنها راه بهتر شدن در خواندن «خواندن بیشتر» است.

ما معتقدیم که تندخوانی کارآمد است، اما نه به آن شکلی که شاید فکر می‌کنید. در ادامه به نظر ما درباره‌ی مفهوم واقعی تندخوانی و اینکه چگونه می‌توانید از آن برای بهبود مهارت خواندن خود استفاده کنید، می‌پردازیم.

طرفداران و مخالفان تندخوانی

اگر تمام این جنجال در مورد «تندخوانی» وجود دارد، بیایید با تعریف آن شروع کنیم. وقتی مردم در مورد “تندخوانی” صحبت می کنند، معمولاً منظورشان این است که بتوانند سریعتر بخوانند و در عین حال آنچه را که می خوانند درک کنند. این ایده ساده جرقه ی یک بحث بزرگ بین افرادی زده است که تندخوانی را ترویج می کنند و کسانی که می گویند این روش کار نمی کند.

طرفداران تندخوانی می گویند که ما اغلب به روش های سنتی که می خوانیم، باعث کندی ما می شود. به عنوان مثال، برخی از ما ممکن است کلمات را هنگام خواندن در ذهن خود تکرار کنیم یا زیر لب بگوییم یا به عقب برگردیم و بخش هایی از متن را دوباره بخوانیم. آنها معتقدند که اگر این عادات بد مطالعه را تغییر دهیم، می توانیم بسیار سریعتر بخوانیم.

از طرف دیگر، افرادی که نسبت به تندخوانی (Speed reading) شک دارند، استدلال می‌کنند که این کار واقعا امکان پذیر نیست. آن‌ها بر این باورند که هرچه سریع‌تر بخوانید، درک شما از مطلب همیشه کمتر خواهد شد.

اما این دیدگاه، برخی تفاوت‌های مهم را نادیده می‌گیرد. برای افرادی که کند می‌خوانند یا در درک مطالب خوانده شده مشکل دارند، تکنیک‌های تندخوانی در واقع می‌توانند به افزایش سرعت خواندن و درک مطلب آن‌ها کمک کنند.

بعلاوه، ممکن است مواقعی وجود داشته باشد که خواندن سریع‌تر، حتی اگر تمام جزئیات را درک نکنید، مهم‌تر باشد. برای مثال، ممکن است فقط نیاز داشته باشید که به سرعت بخش‌هایی از کتاب درسی را بخوانید و به اندازه‌ی کافی نکات اصلی را درک کنید تا بتوانید در بحث کلاسی شرکت کنید.

بحث تندخوانی به این موضوع برمی‌گردد که ما چگونه تندخوانی را تعریف و استفاده می‌کنیم. ما معتقدیم که خواندن یک مهارت است. و مانند هر مهارت دیگری، هدف این است که این مهارت را به روش‌های مختلف، بسته به موقعیت، به کار بگیرید تا بتوانید به آنچه می‌خواهید برسید.

خودتان را به عنوان یک سامورایی تصور کنید که با هجوم موجی از هزاران تیری که بر شما سرازیر می شود، روبرو هستید. شما سامورایی هستید. تیرها نمادی از سیل اطلاعاتی هستند که به سمت شما می آیند: اخبار، رسانه های اجتماعی، پست های وبلاگ، گزارش ها، کتاب ها. با این حال، شما دقیقاً می دانید که با کدام تیرها باید مقابله کنید و چگونه با آنها برخورد کنید.

• با چیزی پیچیده و متراکم مواجه شده اید؟ کمی بیشتر وقت می گذارید تا کلیات را درک کنید.
• با چیزی ساده تر روبرو هستید؟ چند ضربه سریع به نقاط کلیدی و کار تمام است.

حالا که این را گفتیم، اجازه دهید به نمونه‌های خاصی از یافتن تعادل بین «بله، تندخوانی مؤثر است» یا «خیر، تندخوانی مؤثر نیست» بپردازیم.

اصلاح تکنیک‌های ناکارآمد تندخوانی

بگذارید به برخی از روش‌هایی بپردازیم که طرفداران تندخوانی آن‌ها را تبلیغ می‌کنند. در حالی که نیت آن‌ها خوب است، برخی از تکنیک‌هایی که آن‌ها مطرح می‌کنند ممکن است در نهایت نتیجه‌ی عکس داشته باشند. با این حال، با کمی تغییر، این تکنیک‌ها واقعاً می‌توانند بازدهی خواندن شما را افزایش دهند.

1- حذف تکرار ذهنی (Subvocalization)

دوره‌های تندخوانی، اغلب حذف کامل صدای درونی را که به طور همزمان با ما متن را می‌خواند، تبلیغ می‌کنند. با این حال، این نظریه وجود دارد که این صدا نقش مهمی در درک مطلب ایفا می‌کند، زیرا تکرار ذهنی کلمات در واقع یک گام کلیدی در نحوه‌ی درک مغز ما از متنی است که می‌بینیم.

به جای تلاش برای حذف آن، سعی کنید تکرار ذهنی را کاهش دهید. برای متون ساده یا آشنا، ممکن است «صدای درونی» شما غیرضروری باشد. همچنین، بسته به اهداف خواندن خود، ممکن است لازم نباشد تک تک کلمات را در ذهن خود تلفظ کنید. هنگام خواندن مطالب پیچیده، حفظ برخی از تکرارهای ذهنی می‌تواند درک مطلب را افزایش دهد. جیم کوییک در آموزش تندخوانی رایگان دقیقا به این موضوع اشاره می کند و اصولی این مهارت را به شما یاد می دهد.

2- Z-خوانی، S-خوانی، خواندن زیگزاگی

این تکنیک‌ها پیشنهاد می‌کنند به صورت زیگزاگی یا با حرکت دادن چشم‌هایتان به صورت مورب به پایین صفحه به شکل Z یا S بخوانید. در حالی که ممکن است صفحه را سریع‌تر تمام کنید، اما درک مطلب اغلب ضربه می‌خورد، زیرا جریان منطقی جملات می‌تواند مختل شود.

به جای آن، تکنیک استفاده از یک هدایتگر (ابزار بصری)، مانند انگشت یا خودکار را به کار گیرید. این ابزار به تمرکز و حرکت رو به جلوی چشمان شما کمک می‌کند که می‌تواند منجر به خواندن کارآمدتر شود.

3- سطحی خوانی یا عبور سریع یا رد شدن از محتوا

در نگاه اول، این روش به نظر راهی عالی برای خواندن سریع یک متن به نظر می رسد. اما رد شدن مکرر از کلمات، جملات یا حتی پاراگراف ها می تواند منجر به کاهش قابل توجه درک مطلب شود.

نسخه اصلاح شده این تکنیک شامل تندخوانی استراتژیک می شود، مانند خواندن جملات موضوعی، فهرست مطالب یا مقدمه و نتیجه قبل از عمیق شدن در متن. با ارائه یک “نقشه” برای مغزتان، می توانید در حین خواندن متن، درک خود را به طور کارآمدتری بسازید.

با اصلاح این تکنیک‌های تندخوانی به جای اینکه کاملاً آنها را رها کنید، می‌توانید مهارت‌های مطالعه خود را بهبود بخشید و بیاموزید که هنگام خواندن متون مختلف با اهداف متفاوت، چگونه موثرتر بخوانید.

شکاکان تندخوانی و افسانه سرعت در مقابل درک مطلب

در دنیای تندخوانی همه هوادار نیستند. برخی افراد فکر می‌کنند تندخوانی مثل این است که قبل از اینکه راه رفتن را یاد بگیرید، بخواهید بدوید. آن‌ها معتقدند هرچه سریع‌تر بخوانید، کمتر متوجه می‌شوید. اما این همیشه درست نیست، به خصوص زمانی که شما در ابتدا یک خواننده حرفه‌ای نباشید.

تصور کنید برای اولین بار بسکتبال یاد می‌گیرید. توپ را می‌چرخانید و احساس ناخوشایندی دارید. همزمان به دست، توپ و پاهایتان نگاه می‌کنید. یک آشفتگی کامل است. سپس کسی می‌آید و می‌گوید: «فقط بسکتبال بیشتری بازی کن.» با خود فکر می‌کنید، «ممنون، اما این توصیه مفیدی نیست. چطور به من کمک می‌کند بهتر توپ را بچرخانم؟»

مربیان غیرحرفه ای تندخوانی هم اغلب توصیه می‌کنند که «بیشتر بخوانید». گفتن این جمله به کسی که می‌خواهد در خواندن بهتر شود، شبیه این است که به یک بسکتبالیست مشتاق بگویید «بیشتر بسکتبال بازی کن».

اما مهم تمرین کورکورانه‌ی بیشتر نیست؛ بلکه تمرین هوشمندانه اهمیت دارد، چیزی که مربیان حرفه ای تندخوانی آن را توصیه می کنند. شما در خواندن به استراتژی‌های خاصی نیاز دارید، نه فقط زمان بیشتر با کتاب‌ها. برای مثال، تحقیقات نشان داده‌اند که برخی از خوانندگان، بعد از خواندن کمی سریع‌تر از حد معمول، می‌توانند هم سرعت خواندن و هم درک مطلب خود را بهبود بخشند، درست مانند این که با تمرین دریبل هدفمند، دریبل زدن آسان‌تر و روان‌تر می‌شود.

نکته‌ی کلیدی این است که خواندن یک مهارت چندوجهی است. و هر چه ابزار و استراتژی‌های بیشتری برای تقویت بخش‌های مختلف این مهارت داشته باشید، بهتر عمل خواهید کرد. هدف این نیست که تا حد امکان سریع یک کتاب را تمام کنید، یا تک تک کلمات را بفهمید؛ بلکه یافتن تعادل مناسب بین سرعت و درک شما است.

پیدا کردن سرعت ایده‌آل شما: قدرت واقعی تندخوانی

به طور خلاصه، ما معتقدیم تندخوانی می‌تواند مفید باشد، اما نه به آن شکلی که فکر می‌کنید. تندخوانی به این معنا نیست که با سرعت هر چه تمام از یک کتاب عبور کنید بدون اینکه چیزی از آن بفهمید. بلکه در مورد خواندن به صورت کارآمد است. یعنی خواندن با سرعتی که به شما امکان می‌دهد به اهداف خود برسید، خواه لذت بردن از یک داستان خوب، یادگیری چیز جدیدی یا همگام شدن با تحصیلاتتان باشد.

برای دریافت نکات توصیه شده ما در مورد تندخوانی، پیشنهاد می کنم در دوره رایگان تندخوانی 21 روزه جیم کوییک شرکت کنید تا یاد بگیرید چگونه به طور اصولی سریع‌تر بخوانید و درک بیشتری داشته باشید.